Ο βιασμός του παραλόγου
Πολλοί πιστεύουν ότι ζούμε σε μια εποχή που βασιλεύει το Παράλογο. Δεν μπορούν να κατανοήσουμε το γεγονός ότι ενώ η φυσική εξέλιξη της ανθρωπότητας είναι τόσο ραγδαία και ανατρεπτική στις περισσότερες πτυχές της ζωής μας, εξακολουθούν να υπάρχουν πτυχές της ύπαρξης μας που μόνο δυστυχία απορρέουν.
Πολλές γλώσσες σήμερα έχουν κατασκευάσει καινούργιες λέξεις για το παράλογο όχι ως συνώνυμες για να περιγράψουν νεώτερες μορφές εμφάνισης του παραλόγου στον κόσμο μας, παρά περισσότερο ως λέξεις απολογητικές προς αυτό... Λέξεις και έννοιες που δηλώνουν (με κόκκινα μάγουλα απ' τη ντροπή και τις τύψεις) ότι το παράλογο θα συγκρουστεί και πιθανόν να αφανίσει τον κόσμο αν ουδέποτε πραγματικά μετοικήσει στον κόσμο αυτό...
Η έννοια του παραλόγου στην Αρχαία Ελλάδα σήμαινε το στοιχείο εκείνο που αντιτίθεται σε ΚΑΘΕ λογική. Ακόμα και σ'αανθρώπινη υτού που το πράττει. Αυτό όμως αυτομάτως καθίστατε αδύνατον να Υπάρξει είτε ΕΩΣ πράξη είτε ως συνέπεια αυτής, εφόσον ο άνθρωπος δεν δεν δύναται να πράξει ποτέ:
- ΑΝΑΙΤΙΑ, χωρίς δηλαδή είτε ερέθισμα που προκαλέι αντίΔΡΑΣΗ, είτε τελικότητα ή/και σκόπό που προσμετράνε μόνο την επίΔΡΑΣΗ,
- ΤΥΧΑΙΑ (όπως π.χ. ένα σι-ντι-πλέυερ που του λέμε, βασικά, να ανακατώνει τα "χαρτιά", εξαρτημένο πάντα φυσικά από την "λογική" ή έστω τις "πιθανότητες" των μαθηματικών). Ακόμη και αν δεχθούμε το πιθανόν να το κάνει, δυστυχώς ο κόσμος των μαθηματικών μας υπενθυμίζει ότι μαθηματικά εκτός του ανθρώπινου νου δεν υπάρχουν,
-
Η έννοια του παραλόγου λοιπόν, κατα τη γνώμη μου καταδεικνύει τηις ελλείψεις ή και εν τέλει αδυναμίες του ανθρώπινου μυαλού. Καταδεικνύει την παραδοχή του ανθρώπου ότι ΠΙΘΑΝΟΝ κάτω από ορισμένες συνθήκες να ΚΑΤΑΡΓΗΘΕΙ. Να αφανιστεί ως μέρος αυτού του σύμπαντος, να εξοντωθεί και σε κάποιο χρονικό σημείο να είναι ως να μην υπήρξε ποτέ.
Αυτό στην αρχαιότητα... Σε μια εποχή που ειλικρινά πίστευαν ότι "Εν αρχή ήν ο Λόγος". Ακόμη και σ'αυτή... Σε εποχές που πίστευαν ότι δημιουργία αυτού το κόσμου ήταν αποτελέσμα είτε μιας ΛΟΓΙΚΗΣ απόφασης είτε μιας ΛΟΓΙΚΗΣ ακολουθίας... Ή μήπως μας φώναζαν μπας και ακούσουμε ότι ο ΔΙΚΟΣ μας κόσμος είναι συνέπεια του Λόγου;
Φτάνει όμως για την "αρχαία" καταβολή μας και το "Παραλογό"... Ξεκίνησα να λέω πριν ότι αρκετές γλώσσες δημιουργούν καινούργιες λέξεις και έννοιες σχετικά με την πραγματική ή μη ύπαρξη του "Παραλόγου" στην (ή στις) κοινωνία/ες μας. Κάποιες από αυτές προσπαθούν να καταδείξουν τον μακροχρόνιο βιασμό και εκμετάλλευση του "Παραλόγου" από τις καθεστύκιες "τάξεις" ως εργαλείο χαλιναγώγησης των μαζών. Η λέξη "παράλογο" εμφανίζεται πολύ συχνά σε κριτικές και αντιπαραθέσεις, εκστομιζόμενη (πάντα εσφαλμένα) ως επίπληξη (π.χ. μην παραλογίζεσαι) ή και ως σαφέστατη απόρριψη ή κατηγορία (είσαι παράλογος ή αυτά που λες είναι παράλογα).
Ποια είναι όμως η πραγματικότητα... Η άποψη μου είναι ότι η χρησιμοποίηση της έννοιας του ΠΑΡΑΛΟΓΟΥ ως χαρακτηρισμό ή και γνώρισμα ανθρώπινων πράξεων, ιδεών, απόψεων κτλ. έχει ως αποτέλεσμα την ενίσχυση της παρούσας κοινωνικής διάρθρωσης και κατάστασης, νοουμένου ότι:
- Όχι μόνο ταυτίζεται η λογική (Λόγος) με τις σύγχρονες τις κοινωνικές συμβάσεις και κατασκευές (είτε λέγεται κράτος, νόμος, ηθική ή ακόμα και "θεός"), αλλά επιπλέον,
- Υπονοεί ότι Λόγος και το Παράλογο κρίνονται και καθορίζονται από την εκάστοτε κραταιά τάξη (είτε πολιτικοί, είτε δασκάλοι κτλ)
Πίσω λοιπόν στις καινούργιες λέξεις, που απολογούνται στο "Παράλογο"...
- - - - - - - - - - - - - - - -
Όλα αυτά ξεκίνησαν διαβάζοντας για την έννοια "Theatre of the Absurd", "Θέατρο του Παραλόγου". Ένα κίνημα που διαπρέπει ακόμη και σήμερα , έχοντας επηρεάσει σαφέστατα και άλλες μορφές τέχνης και ανθρώπινης δημιουργίας. Μια εξέλιξη που προσωπικά βρίσκω και αφελής αλλά και επικίνδυνη.
Επικίνδυνη όμως, πολύ περισσότερο... Επικίνδυνη γιατί ενώ τα έργα, οι δημιουργίες και η ζωή που μας άφησαν σαν ιστορία ολόκληρη η ανθρωπότητα, αντί να εξυμνούντε για την αντίδραση και αντίσταση τους στις κοινωνικές μορφές που η κατάντια μας μας έφερε να ζούμε σήμερα, παρουσιάζεται ως μια Άλογη και Παράλογη πράξη. Τυλίγεται με τον χιτώνα μιας καταδικασμένης σε αποτυχία Δράσης... πνίγεται στο βούρκο της εφήμερης και Τελικά άσκοπης (ή ακόμα και άχρηστης) σπατάλης ενέργειας και Είναι.
Καταδικάζοντας την ανθρώπινη ύπαρξη ως "παράλογη" μοιραία οδηγούμαστε στην αυτοδιάλυση, την αυτοεξόντωση. Εάν υποστηρίξουμε ότι η παρουσία της ανθρωπότητας στο σύμπαν είναι "ανούσια" και "άσκοπη" με βάση το (άστοχο) επιχείρημα ότι το σύμπαν λειτουργεί παράλογα, το μόνο που πετυχαίνουμε είναι να βρεθούμε ξανά σε αδιέξοδο.
Πρώτο διότι, εάν δώσουμε στο Παράλογο το περιεχόμενο που του αποδίδεται σήμερα, αυτόματα οδηγούμαστε στο συμπέρασμα ότι, εφ' όσον η έννοια του "Παραλόγου" είναι κατασκευασμένη από τον άνθρωπο έχοντας ως μορφή έκφρασης τις συνθήκες που αντιτίθενται στην ανθρώπινη επιβίωση (και άρα έννοια επίκτητη στον άνθρωπο), πρέπει επομένως να αποδεχτούμε ότι οι οικογενειακές, φυλετικές και κοινωνικές παραμέτροι επηρεάζουν την αντίληψη του καθενός μας για το τι εστί "Παράλογο". Άλλωστε, το σύμπαν ποτέ δεν διεκδίκησε τον χαρακτηρισμό του "Εν-Λόγου", του λογικού. "Αδιάφορο" μάλλον είναι καλύτερη σαν ερμηνεία και χαρακτηρισμός του.
Τώρα, εάν πάλι χαρακτηρίσουμε το σύμπαν ως "Παράλογο" γιατί δρα αυθαίρετα και ως εκ τούτου άδικα προς την ανθρωπότητα, πάλι οδηγούμαστε σε σφάλμα διότι το σύμπαν κατα βάση είναι Ουδέτερο. Οι πράξεις του δεν είναι τυρρανικές. Επομένως να χαρακτηρίζουμε το σύμπαν εχθρικό και παράλογο και να διαμαρτυρόμαστε γι' αυτό, αυτομάτως αναιρείται το επιχείρημα μας γιατί συγχέουμε τον ανθρώπινο νόμο με τον φυσικό. Έτσι το πρόβλημα το έχει ο άνθρωπος και όχι το σύμπαν.
- - - - - - - - - - -
Και κάτι σαν επίλογος.
Το "Θέατρο του Παραλόγου", όπως αποκαλείται, σαφέστατα και έφερε καινοτομίες και καινούργια πνοή στην τέχνη. Η πλήρης απεμπόληση της μορφής για χάριν της ανάγκης κατάδειξης της σπουδαιότητας (ή ανικανότητας) του Λόγου, γέννησε νέες μορφές θεατρικής έκφρασης. Το γεγονός ότι άνθισε κατά και μετά τον 2ο Παγκόσμιο Πόλεμο, εποχή που η αβεβαιότητα για το μέλλον της ανθρωπότητας ήταν κυρίαρχη, καταδεικνύει εμφανέστατα τους κοινωνικούς δεσμούς της τέχνης...Το "Παράλογο" πρέπει να αναζητηθεί αλλού και όχι στην ύπαρξη του ανθρώπου...
